TTP: HY VỌNG 2013!

Cách đây mấy năm, một giám đốc người Nhật có nói chuyện với  tôi về TTP, lúc đó ông ta nói Nhật Bản cũng muốn đàm phán để trở thành thành viên chính thức nhưng rất khó khăn vì còn nhiều ràng buộc. Ông cho biết Việt Nam đang đàm phán và sẽ trở thành thành viên chính thức trong nay mai.

Quả thực cho đến lúc đó, tôi không có một chút khái niệm nào về TTP. Do mối quan tâm và thấy tầm quan trọng của vấn đề được người đối diện cẩn trọng bộc lộ, tôi mới tìm kiếm thông tin về TTP. Sau đây là một vài thông tin vắn tắt.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (tiếng Anh: Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement - viết tắt TPP) là một hiệp đinh/thỏa thuận thương mại tự do với mục đích hội nhập các nền kinh tế thuộc khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Thỏa thuận ban đầu được các nước Brunei, Chile, New Zealand vàSingapore ký vào ngày 03 tháng 06, 2005 và có hiệu lực ngày 28 tháng 05, 2006. Hiện tại, thêm 5 nước đang đàm phán để gia nhập, đó là các nước Australia, Malaysia,Peru, Hoa Kỳ, và Vietnam. Ngày 14 tháng 11, 2010, ngày cuối cùng của Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Nhật Bản, lãnh đạo của 9 nước (8 nước trên và Nhật Bản) đã tán thành lời đề nghị của tổng thống Obama về việc thiết lập mục tiêu của các cuộc đàm phán thuộc Hội nghị thượng đỉnh APEC năm 2011 sẽ diễn ra tại Hoa Kỳ.

Trước đây, TPP được biết đến với tên tiếng Anh là Pacific Three Closer Economic Partnership (P3-CEP) và được tổng thống Chile Ricardo Lagos, thủ tướng SingaporeGoh Chok Tong và thủ tướng New Zealand Helen Clark đưa ra thảo luận tại một cuộc họp các nhà lãnh đạo của APEC diễn ra tại Los Cabos, Mexico. Brunei nhanh chóng tham gia đàm phán ở vòng 5 vào tháng 04 năm 2005. Sau vòng đàm phán này, hiệp định lấy tên là Pacific-4 (P4).

Mục tiêu ban đầu của Hiệp định là giảm 90% các loại thuế xuất nhập khẩu giữa các nước thành viên trước ngày 01 tháng 01, 2006 và cắt giảm bằng không tới năm 2015. Đây là một thỏa thuận toàn diện bao quát tất cả các khía cạnh chính của một hiệp định thương mại tự do, bao gồm trao đổi hàng hóa, các quy định về xuất xứ, can thiệp, rào cản kỹ thuật, trao đổi dịch vụ, vấn đề sở hữu trí tuệ, các chính sách của chính quyền...

Tháng 3-2010, Việt Nam cùng bảy quốc gia là Brunei, Chile, Hoa Kỳ, New Zealand, Úc, Peru và Singapore khởi động vòng đàm phán đầu tiên TPP. Đến tháng 10, tại vòng đàm phán thứ ba, Malaysia chính thức tham gia TPP, nâng tổng số nước tham gia đàm phán lên chín nước. Các nước này đã tiến hành 14 vòng đàm phán. Kể từ vòng thứ 15 tổ chức tháng 12-2012 sẽ có thêm Canada và Mexico tham gia.

TPP là một hiệp định thương mại tự do nhưng toàn diện hơn nhiều so với các mô hình thương mại tự do từ trước tới nay. TPP sẽ hướng đến những cam kết mới về mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, sâu hơn nhiều so với cam kết mà các nước đã đưa ra tại WTO. Tuy nhiên, TPP sẽ đi xa hơn WTO về diện đàm phán, bao gồm cả những lĩnh vực như đầu tư, mua sắm công, chính sách cạnh tranh, các khía cạnh có liên quan đến thương mại của chính sách môi trường và chính sách lao động...

Các nước tham gia đàm phán TPP kỳ vọng sẽ cùng nhau tạo ra một mô hình mới về hội nhập và hợp tác kinh tế khu vực, tạo thuận lợi hơn nữa cho dòng chảy thương mại và đầu tư, và nếu có thể thì biến TPP thành hạt nhân để hình thành khu vực thương mại tự do chung cho toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Đến nay, Việt Nam đã tham gia tám hiệp định thương mại tự do, cả khu vực và song phương, nhưng đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một hiệp định thương mại tự do mang tính toàn diện. Mục tiêu của Việt Nam khi tham gia TPP là: 1- mở rộng hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu; 2- thúc đẩy thu hút đầu tư của các nước vào Việt Nam để tận dụng các cơ hội mà khu vực thương mại tự do TPP đem lại; 3- phụ trợ cho tiến trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế mà Việt Nam đang tiến hành, hướng đến một mô hình tăng trưởng mới bền vững, năng động và hiệu quả hơn.

Sau WTO là TTP, không biết Việt Nam sẽ gặt hái những gì, và đương đầu với những thách thức ra sao khi bước vào một sân chơi lớn mà luật lệ lại chặt chẽ, khắt khe hơn, số thành viên tham gia chơi lại ít đi?

TTP là hy vọng trong năm 2013 của Việt Nam?

PVH