ĐỒNG TIỀN ĐẦU TIÊN

          Nói về tiền bạc, nhân gian thường ngại ngùng, có ý tránh hoặc nếu buộc phải phát biểu  chính kiến thì đa phần nêu ra ý nghĩa tiêu cực về nó ví như "Có tiền mua tiên cũng được" hay "Nén bạc đâm toạc tờ giấy". Tôi thì thấy để cho công bằng thì phải đề cập tới nguồn tiền, tiền của một người có được do đâu mà ra?. Làm ăn chính đáng, lương thiện, trở nên giàu, có nhiều tiền...không nhẽ lại không được kính trọng?. Hình như thói đời vẫn còn có ác cảm với những người có tiền, không cần phân biệt nguồn tiền mà người đó sở hữu được.

          Tôi  còn nhớ  như in những cảm xúc lần đầu được nắm giữ những đồng tiền do mình làm ra. Khi đó  khoảng 5 tuổi, tôi học theo mấy bác  nông dân gần nhà, tự làm một bè bèo chỗ ao cạn, vớt bùn tấp lên rồi xin những gốc rau muống "cặm" lên đó. Ngày nào, buổi chiều đi chơi về tôi cũng tranh thủ ghé tát nước cho "bè rau của tôi". Khoảng một vài tuần thì bè rau xanh tốt. Tôi bứt từng cọng rau non nhất, buộc thành một bó nhỏ gọn bằng lá chuối khô. Khi bước lên bờ thì có một người hình như đi chợ chiều về thấy tôi xách bó rau non thì hỏi : "Cháu có bán không dì mua cho?". Tôi không biết trả lời ra sao thì dì đó nói tiếp "Thôi dì trả con tiền đây nì, về đưa cho mẹ nghe, đừng ăn hàng hư người đó!".

          Tôi nhìn thấy mấy đồng xu trong tay dì, loại mẹ hay cho tôi  mua quà vặt ở quán xép đầu làng thì thích lắm, nhanh tay đưa bó rau muống cho dì và nhận tiền (thực ra tôi sợ dì đổi ý không mua nữa). Ôi đồng tiền đầu tiên trong đời của mình, do mồ hôi và lao động của mình mà có được, làm tôi sướng rơn. Tôi không nhớ chuyện gì xảy ra sau đó, và nhất là việc dùng tiền để làm gì?. Cũng có thể là tôi đã đã để mất, hoặc để quên đâu đó không còn tìm ra... Tuy nhiên, tôi nhớ là khoảng một tháng sau khi bán được bó rau muống, tôi bỏ tiền trong túi thắt bà ngoại cho để đựng bi, và ngày nào cũng mang ra xem, đếm đi đếm lại. Rồi có khi đem khoe với bạn nữa. Nhưng vì thói ham chơi và mau quên tôi có thể tôi đã làm mất những đồng tiền tự làm ra  đầu tiên của cuộc đời mình.          

          Sau này, trong giấc mơ, tôi vẫn mong tìm lại được những đồng tiền đầu tiên ấy, tuy ít ỏi nhưng đầy ý nghĩa với cuộc đời tôi, nó cho  tôi sáng suốt nhận ra được bản chất thực sự của đồng tiền và những người có tiền - những người đã lao tâm khổ tứ thế nào để có được nó.   

          Phan Văn Hải

Tổng Giám Đốc TTKKTL từ năm 2006;

Luật gia (Chi Hội Đoàn Luật sư TTH);

Thạc sĩ Kinh Tế (Đại học Kinh tế Huế)