CHUYỆN TỬ TẾ!

Đạo diễn Trần Văn Thủy đã làm dậy sóng xã hội Việt Nam cách đây hơn 30 năm với bộ phim cùng tên, nói về sự tử tế của con người với nhau.

Ngay đầu phim, ông đã trích một câu của K.Mác đại ý: Chỉ có loài súc vật mới quay lưng với nổi khổ đau của đồng loại để chăm lo cho bộ lông đẹp đẽ của mình.

Rồi ông tự vấn rằng, mình lâu nay với tư cách là người làm phim, chỉ làm ra những tác phẩm cốt để làm hài lòng cấp trên, lấy lòng bề trên chứ thật ra không có những tác phẩm nào phản ánh sự “trầm kha” của nhân dân cả. Ông ngạc nhiên thấy hình ảnh nhân dân hình như biến mất sau khi cách mạng đã thành công, và họ không còn hiện hữu như là nhận vật chính trong đời sống văn nghệ thời đại nước nhà như trước những năm 1954. May chăng, theo ông nhân dân tồn tại chỉ trên hình thức: Tòa án nhân dân, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Viện kiển sát nhân nhân…mà thực ra nhân dân không có quyền hành gì cả. Mọi khẩu hiệu đều là sáo rỗng. Trong phim ông cho thấy các bạn trẻ không hiểu hết từ “vĩ đại” và cho rằng nó không có trong đời thực. Sĩ quan chỉ huy quân đội trước máy quay phim không biết “Hiếu với dân” có nghĩa là gì và còn quát nhà quay phim “ Nhưng mà các ông hỏi để làm gì?”.

Những hình ảnh khát quát của ông về nhân dân trong phim tuy ít ỏi nhưng rất sống động, từ người đóng gạch, cựu chiến binh đạp xích lô, thầy giáo chuyên toán đi bán rau xanh, bà mẹ bị hủi, các bà Xơ ở trại phong….Đã lấy hết nước mắt của người xem…Ông bộc bạch: theo tôi, bề trên hình như không hiểu nhân dân đang ăn gì, đi lại như thế nào và suy nghĩ ra sao!!!Bộ phim được xây dựng trên nền tảng của sự tự vấn đó.

Cái hay của phim nằm ở lời kết, cũng là lúc ông cho biết câu nói : Chỉ có loài súc vật mới quay lưng với nổi khổ đau của đồng loại để chăm lo cho bộ lông đẹp đẽ của mình CHÍNH là của K.MÁC, cha đẻ của học thuyết cách mạng, vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp lao động trên toàn thế giới.

Tôi không rõ là khi ông Mác viết ra những dòng trên, đối tượng mà ông ám chỉ có phải là giới tư bản theo ông đang bóc lột thậm tệ giai cấp công nhân hay là ông muốn khái quát cho một vấn đề rộng lớn  hơn và tiên tri cho tới tận hôm nay???

Dẫu thế nào cũng xin bái phục ông về câu nói trên./.

Đầu Xuân giáp Ngọ

PVH