Mướp đắng (khổ qua) có vị đắng, tính hàn, có tác dụng sáng mắt, trừ khát, giải nhiệt, bổ khí, hoạt huyết. Mướp đắng dùng làm thức ăn mùa hè rất phù hợp, thường xào với thịt bò, nấu canh xương, nhồi thịt hấp, có khi đun nước tắm cho trẻ lặn rôm, sắc nước uống (thái nhỏ phơi khô dùng dần).
Trong ẩm thực mùa hè, ta cần chọn những loại thực phẩm mang tính hàn, lạnh, có công dụng thanh nhiệt, giải thử, sinh tân chỉ khát và bổ dưỡng âm khí.
Sau đây là một số loại thực phẩm thường dùng, có thể áp dụng tùy theo vùng địa phương với mục đích tăng cường sức đề kháng mùa hè:
Củ đậu
Vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, sinh tân, chỉ khát, giải độc khi say rượu; là thức ăn lý tưởng của mùa hè, có thể gọt vỏ ăn sống, ép lấy nước uống hoặc làm nộm, xào thịt, nấu canh.
Đậu phụ
Vị ngọt, mát có tác dụng thanh nhiệt, nhuận táo, bổ trung, giải độc và sinh nước bọt. Đậu phụ dễ chế biến, có thể chần ăn sống, kho với bột nghệ, rán hoặc nhồi thịt, sốt hoặc nấu canh với cà chua... Đậu phụ còn chế biến thành những món ăn vị thuốc để chữa bệnh, có tới 100 vị thuốc như canh đậu phụ rau dền, canh đậu phụ dưa chuột, canh đậu phụ mộc nhĩ, đậu phụ cá trạch, đậu phụ nấm, đậu phụ chân giò...
Củ cải
Vị ngọt, tính mát, có lợi cho cả 5 tạng, làm hạ khí nhanh, tiêu hóa ngũ cốc, điều hòa thân nhiệt, tiêu viêm, chống cơn khát, thân thể nhẹ nhàng, da dẻ hồng hào trắng mịn, mất nếp nhăn. Ngoài ra củ cải còn tiêu ứ, khí không thoát, giải độc do rượu, cầm máu... Thường chế biến các món: luộc, xào thịt, xào tim, gan, bồ dục, hầm với thịt dê, thịt lợn.
Cà rốt
Vị ngọt, tính bình, vào kinh tỳ, can, phế, kiện tỳ, tiêu thực, bổ can, sáng mắt, hạ khí, trị ho, thanh nhiệt, giải độc. Ăn sống hay chín đều có tác dụng bổ máu, người già yếu, trẻ em ăn cà rốt rất tốt vì nó giúp dạ dày tiêu hóa, chữa chứng mắt khô, cam tích ở trẻ. Những người phế nhiệt ho hen, ho gà dùng cà rốt sấy vắt giã lấy nước cốt uống. Cà rốt thường nấu với xương lợn, xương bò, làm nộm với đu đủ, su hào, làm các món xào với gan, tim, thịt bò và ngâm giấm ăn sống.
Bí đao
Vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, sinh tân, chỉ khát. Bí đao thường dùng nấu canh tôm, canh cua giải nhiệt. Người bị phù thũng, béo phì, tiểu tiện khó dùng bí đao nấu với cá hoặc đậu đỏ ăn rất tốt vì nó giúp tiêu thũng, lợi tiểu.
Quả nho
Vị ngọt chua, tính bình, tác dụng bổ khí huyết, sinh tân chỉ khát, bổ thận ích gan, kiện tỳ vị, mạnh gân cốt, an thai. Nho ăn rất thơm ngon, nhiều nước, vỏ mỏng, màu dịu mát mắt; thường ăn lúc quả chín, tươi mọng, có thể làm rượu vang.
Củ mã thầy
Vị ngọt, tính hàn, không độc, có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, ôn trung ích khí, thanh nhiệt, khai vị, tiêu thực, tiêu đờm. Mã thầy còn trị được chứng lưỡi đỏ tấy, miệng khô, họng rát, táo bón, say rượu. Khi dùng ăn sống cần gọt sạch vỏ, có thể ép lấy nước uống giải khát rất tốt.
Quả dừa
Vị ngọt tính bình, có tác dụng bổ dưỡng và tăng cường thể lực, ích khí, khu phong, sinh tân chỉ khát. Cùi dừa rất giòn, thơm ngon, nước dừa mát và bổ, ngọt dịu làm nước giải khát mùa hè rất tốt.
Quả lê
Vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt nhuận táo, trừ phiền, sinh tân, chỉ khát. Nếu trong người háo nhiệt nóng bức, nhọt mọc ăn lê vào sẽ hạ hỏa trong người nhanh chóng, làm giảm bệnh tình. Lê rất bổ, có lượng đường và vitamin phong phú, giúp cho những người mắc bệnh viêm gan, xơ gan phục hồi nhanh chóng, làm mát gan, mát huyết. Lê còn có tác dụng hạ huyết áp, trợ tim; nếu thấy hoa mắt chóng mặt ù tai..., ăn lê sẽ nhanh hồi phục.
Quả dâu
Vị ngọt tính hàn, có tác dụng bổ can thận, tư âm, giáng hỏa, sáng mắt, nhuận tràng, đen râu tóc, kiện tỳ, nhuận phổi. Trong quả dâu có nhiều vitamin C, sắt và muối khoáng nên ăn dâu còn chữa được cả bệnh thiếu máu do thiếu sắt, bệnh máu xấu bạc tóc sớm. Dâu thường dùng dưới dạng sirô, nước giải khát.
Quả chanh
Vị chua, tính bình, có tác dụng sinh tân, chỉ khát, thanh nhiệt, an thai, khai vị, tiêu thực. Những người máu nhiệt, hay rối loạn tiêu hóa, chán ăn miệng nhạt, ậm ạch không tiêu, hay nôn nấc... nên dùng chanh ngậm với muối. Chanh thường được vắt uống tươi, có khi ngâm muối hay phơi khô làm ô mai.
Thức uống lý tưởng cho mùa hè
Mùa hè cộng với thời tiết nóng bức thường làm cho chúng ta mệt mỏi. Thế nhưng, bạn đừng lo bởi có một số loại nước uống vừa có tác dụng giải khát vừa giúp cơ thể chống mệt mỏi, bảo vệ da, tránh mất nước...
Nước ép bí đao
Bí đao còn gọi là bí xanh, theo Y học cổ truyền bí đao vị ngọt nhạt, tính mát, có công dụng giải nhiệt làm tan đàm, làm mát ruột và hết khát, lợi tiểu, làm hết phù, giải độc, giảm béo. Nước ép bí đao giúp giải nhiệt, tiêu độc, lợi niệu, trừ phù, dùng giải khát trong mùa hè rất tốt, có tác dụng chống cảm nắng, cảm nóng, mụn nhọt, lở ngứa, rôm sảy…
Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, bí đao có hàm lượng natri rất thấp nên tốt cho người bị xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, huyết áp cao, viêm thận, phù nề. Hạt bí đao chứa uroenzim, calabasinin, có tác dụng thanh phế nhiệt, loại mủ, tiêu đàm, rất thích hợp cho việc trị liệu các bệnh lý đường hô hấp.
Cách chế biến nước bí đao thật đơn giản: 500g bí đao, gọt vỏ, bỏ ruột, rửa thật sạch, thái miếng, ép lấy nước, cho thêm chút muối, uống 2-3 lần trong ngày, có tác dụng chống cảm nắng, mụn nhọt, lở ngứa, rôm sảy. Hoặc ép chung 500g bí đao, 500g dưa hấu bỏ hạt, thêm chút đường trắng, uống 2-3 lần trong ngày, có tác dụng giải nhiệt, phòng say nắng, say sóng.
Nước atiso
Thói quen sử dụng bông atiso làm nước mát mùa nóng khá phổ biến. Bông atiso nấu chín có tác dụng bổ gan, lọc máu, bổ tim, chống độc, lợi tiểu. Rễ atiso có tác dụng lợi tiểu, được dùng trong trường hợp thấp khớp, thống phong, vàng da... Atiso có tính đắng, hậu hơi ngọt, rễ và bông atiso có giá trị dinh dưỡng cao.
Nước vối
Nước vối sử dụng giải khát, giải nhiệt, có tác dụng lợi tiểu và mát, dùng thích hợp cho tất cả các mùa trong năm đặc biệt là mùa nóng. Những nghiên cứu gần đây cho thấy nếu chỉ uống nước lọc, nước trắng thì sau một thời gian ngắn (3 - 40 phút) cơ thể sẽ đào thải hết, nhưng nếu uống nước vối sau thời gian ấy, cơ thể chỉ thải loại 1/5 lượng nước đã uống, phần còn lại sẽ thải ra từ từ sau đó.
Phương thức nấu nước vối rất đơn giản: lá vối khô rửa sạch cho vào ấm, cho nước lạnh vào đun đến sôi rồi uống nóng hoặc uống lạnh. Nụ vối cũng được đun trong nước đến khi sôi hoặc hiếm hơn, có thể được hãm trong nước sôi như cách hãm trà.
Chè xanh
Nước chè, đặc biệt nước chè xanh do hương vị thơm tho dễ chịu, lại bổ và giải khát nên được nhiều người ưa chuộng.
Trong lá chè có nhiều tanin, caffein, glucosid, một ít tinh dầu, các vitamin và muối khoáng. Vị chát của tanin trong chè có tác dụng tốt đối với niêm mạc đường tiêu hóa, kìm hãm quá trình gây thối, tạo điều kiện cho các vi khuẩn có ích trong ruột hoạt động.
Vitamin C trong lá chè tươi nhiều gấp 4 lần nước cam, nước chanh. Còn vitamin P trong chè xanh - những flavonoid - có tác dụng giảm thẩm thấu mao mạch làm tăng độ bền chắc của mạch máu, giữ cho mạch máu mềm mại.
Trong chè còn có các chất khoáng kể cả các yếu tố vi lượng như: sắt, iod, đồng, fluor... dưới dạng các hợp chất dễ hòa tan, rất cần cho cơ thể.
Nước mía
Dùng rất tốt trong mùa hè để phòng chống các chứng bệnh viêm nhiệt có biểu hiện miệng khô họng khát, sốt cao mất nước, tiểu tiện sẻn đỏ, đại tiện táo... Dân gian thường dùng dưới dạng ăn sống, ép hoặc sắc lấy nước uống thay trà giải khát.
Nước dưa hấu
Vào mùa hè, dưa hấu chín rộ rất rẻ, bạn nên chọn những quả mới hái, cuống còn tươi, gọt bỏ vỏ, cắt nhỏ cho vào máy ép để có những ly nước thơm ngon, có thể giữ lạnh uống nguyên chất hoặc uống với đá.
Lượng đường tự nhiên trong dưa hấu rất dễ hấp thu, năng lượng của bạn sẽ được phục hồi rất nhanh chóng. Ngoài ra, trong dưa hấu còn có vitamin C, B1 và canxi rất tốt cho sức khỏe. Nếu đang bị lạnh bụng hoặc vừa ở ngoài nắng vào, bạn không nên dùng nước dưa hấu ngay. Bạn có thể cho thêm 1/4 quả bưởi ruột đỏ và chút vani cho cốc dưa hấu thơm ngon.
Chanh tươi
Vị rất chua, tính bình. Chứa nhiều nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể, tinh dầu và acid citric đặc trưng. Những chất dinh dưỡng này trợ giúp rất nhiều đối với việc xúc tiến chuyển hóa các chất, hiện tượng trì hoãn lão hóa cũng như tăng cường sức đề kháng cơ thể.
Chanh tươi có tác dụng thanh nhiệt, sát trùng, điều chỉnh chức năng tiêu hóa (kiện tỳ), tạo thèm ăn (khai vị) và trị ho, tan đàm. Ngoài ra, chanh tươi là vật liệu thiên nhiên làm đẹp tốt nhất, giúp phòng ngừa và tẩy trừ da thâm đen, có tác dụng tẩy trắng, do vậy rất thích hợp cho các bạn gái. Dùng chanh tươi vắt lấy nước, thêm đường trắng vừa đủ khuấy thành ly nước mát lý tưởng vào dịp nắng nóng.
K.L
No comments:
Post a Comment